Πρόταση: οι διαδικασίες κρίσης άρθρων που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά να ισχύουν και για τα περιοδικά που εκδίδει η ΕΜΕ

της Αγγελικής Χ. Χρονοπούλου

ΤΟ ΔΣ αποφάσισε (10/7/2017) να διοργανώσει ημερίδα με θέμα: "Προτάσεις βελτίωσης των περιοδικών Ευκλείδης Α΄ και Β΄" μεθαύριο Παρασκευή 8/9/2017, ώρα 16.00 (στην αίθουσα διαλέξεων της ΕΜΕ).

Εύχομαι και καταβάλλω προσπάθεια η ημερίδα να καταλήξει σε μια διαδικασία που θα διασφαλίσει το καλύτερο αποτέλεσμα για τα περιοδικά και συνακόλουθα για την ΕΜΕ και όχι να λειτουργήσει νομιμοποιητικά προαποφασισμένων αδιαφανών επιλογών.

Εισαγωγικά για την “προϊστορία” του θέματος

Υπέβαλα με αρ. πρωτ. 164/19-4-2017 “Πρόταση δεόντως θεμελιωμένη με τα απαραίτητα στοιχεία, για τη στελέχωση των περιοδικών της ΕΜΕ, για να τη συμπεριλάβετε, αν συμφωνείτε,  στην επικείμενη ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης 12/5/2017”.

Στη συνεδρίαση του ΔΣ στις 16/6/17, όμως, μετά την ανάγνωση των πρακτικών τις 12/5/2017 διαπίστωσα ότι ο Πρόεδρος δεν ενημέρωσε το σώμα για την πρότασή μου (με αρ. πρωτ. 164/19-4-17) κατά τη συνεδρίαση στις 12/5/17. Με δυο λόγια αυτή απεκρύβη ενώ κατατέθηκε πρόταση “ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ 3 ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΜΕ” για ζητήματα που έθετε η πρότασή μου και στη συνέχεια διεξήχθη συζήτηση (βλ. στα πρακτικά 12/5/17 σχετική αναφορά που έχει ως εξής: “Θέμα 4ο: Επιτροπές περιοδικών εκδόσεων-πλαίσιο λειτουργίας (…) κατέθεσε κείμενο με προτεινόμενες αρχές για την λειτουργία των τριών μαθητικών περιοδικών Μικρός Ευκλείδης, Ευκλείδης Α΄ και Ευκλείδης Β΄. Σχέδιο κανονισμού των μαθητικών περιοδικών της ΕΜΕ” και στη συνέχεια “Αποφασίστηκε να διεξαχθεί η ημερίδα το τελευταίο 10 ήμερο του Ιουνίου σε κατάλληλη αίθουσα που θα βρεθεί και ζητήθηκε η πρόταση ομιλητών”).

Μετά από διαμαρτυρία μου για την απόκρυψη (στις 12/5/2017) της πρότασής μου, η οποία και δεν συμπεριλήφθηκε στα προαναφερόμενα πρακτικά ο Πρόεδρος της ΕΜΕ, στο τέλος της 4ωρης συνεδρίασης του ΔΣ (στις 16/6/2017) περί ώρα 12η νυχτερινή, προγραμμάτισε η πρότασή μου να συζητηθεί στο επόμενο(!!!) ΔΣ (στις 10/7/2017). 

Πρόταση: οι διαδικασίες κρίσης άρθρων που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά

 (αρ. πρωτ. 164/19-4-2017)

Η πρότασή μου αυτή ήδη από τον Απρίλη του 2017 αναφέρεται στις διαδικασίες κρίσης των άρθρων που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά. Διαδικασίες καθιερωμένες στον επιστημονικό χώρο (στην Ελλάδα και διεθνώς) και ως εκ τούτου δεν είναι διαπραγματεύσιμες.  Και προτείνεται το πώς θα εφαρμοστούν και στα περιοδικά που εκδίδει η ΕΜΕ  με διαδικασίες που θα ενισχύσουν τη μαζικότητα, τη δημοκρατική λειτουργία και τη διαφάνεια και θα συμβάλλουν στο να επανακάμψουν στο προσκήνιο όλοι οι συνάδελφοι ως μέλη της ΕΜΕ.

                                                                            

Προς: τον Πρόεδρο, το Γ.Γ. και τον Ταμία της ΕΜΕ

Θέμα: Πρόταση δεόντως θεμελιωμένη με τα απαραίτητα στοιχεία, για τη στελέχωση των περιοδικών της ΕΜΕ, για να τη συμπεριλάβετε, αν συμφωνείτε,  στην επικείμενη ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης 12/5/2017

Κύριοι,

Τα περιοδικά που εκδίδει η ΕΜΕ είναι η προβολή της στον επιστημονικό χώρο και η μακροβιότητά τους χρειάζεται να ενισχυθεί και από τη διαφάνεια, τη δημοκρατικότητα και τις ίσες ευκαιρίες για όλα τα μέλη της ΕΜΕ να ασχοληθούν με αυτά ως συγγραφείς ή επιτελικά.

Οι διαδικασίες κρίσης των άρθρων που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά είναι διαδικασίες καθιερωμένες στον επιστημονικό χώρο (στην Ελλάδα και διεθνώς) και ως εκ τούτου δεν είναι διαπραγματεύσιμες.  Συνοπτικά:

Ο υπεύθυνος σύμφωνα με το νόμο επειδή εκδίδονται από Σωματείο σύμφωνα με το Καταστατικό (άρθρο 22§1) είναι ο Πρόεδρος της ΕΜΕ.

Ο υπεύθυνος ύλης είναι ο επιστημονικά υπεύθυνος και οι αρμοδιότητες του είναι καθοριστικές για την εικόνα του περιοδικού και συνακόλουθα το επιστημονικό κύρος της ΕΜΕ. Ο ρόλος του είναι κεντρικός για τα επιστημονικά περιοδικά και ουσιαστικά είναι ο αρμόδιος για να αποφασίσει αν τελικά θα δημοσιευθεί ή όχι ένα άρθρο.

Ο ρόλος της Συντακτικής Επιτροπής είναι ενεργητικός και τα μέλη που τη συγκροτούν έχουν και την ευθύνη της αξιοπιστίας των κρίσεων των προς δημοσίευση άρθρων.

Συχνά η Συντακτική Επιτροπή πλαισιώνεται από Επιστημονική Επιτροπή (διαφορετικών τομέων) ώστε με τις εισηγήσεις τους και την «προέγκριση» ή «προαπόρριψη» να συμβάλλουν τεκμηριωμένα στην εισήγηση της Συντακτικής Επιτροπής περί δημοσίευσης με ή χωρίς διορθώσεις ή αιτιολογημένης απόρριψης.

Επιμέρους καθοριστικά στοιχεία της λειτουργίας αυτής της οργανωτικής δομής μπορούν να τεθούν υπόψη σας (και υπόψη των εμπλεκόμενων με τα περιοδικά οποτεδήποτε το κρίνεται απαραίτητο) η περισσότερο από 30 χρόνια θητεία μου ως υπεύθυνη ύλης (και εκδότρια) του επιστημονικού περιοδικού «Σύγχρονη Εκπαίδευση» με καθιστά από τους πλέον αρμόδιους στο χώρο των επιστημονικών εκδόσεων.

Προφανώς απαιτείται για την εγκυρότητα της διαδικασίας κρίσης σε όλα τα στάδια να ενημερώνεται ο συγγραφέας

i. αρχικά ότι παρελήφθη η εργασία του,

ii. στη συνέχεια ότι στάλθηκε για κρίση (με αναφορά πιθανού χρόνου απάντησης) και

iii. τέλος να ενημερώνεται για το αν θα δημοσιευθεί ή αιτιολογημένα γιατί απορρίφθηκε.

Για την εργασία αυτή απαιτείται να οριστεί και Γραμματεία (τουλάχιστον τριμελής) για κάθε περιοδικό της ΕΜΕ από συναδέλφους που θα έχουν την ευθύνη να «τρέξουν» τη σχετική διαδικασία.

Με τη δημοσίευση στο περιοδικό καλό είναι να δηλώνεται ο χρόνος που στάλθηκε η εργασία (ώστε να ελέγχονται δημόσια οι διαδικασίες κρίσης για καθυστέρηση ή για προώθηση εργασιών).

Χρήσιμο είναι να προηγείται της εργασίας ένα σημείωμα της Συντακτικής Επιτροπής που να εξηγεί στους αναγνώστες την αξία της εργασίας (ανάλογα το κοινό που απευθύνεται) για τους μαθητές, συναδέλφους κλπ και πώς συμβάλλει στο επιστημονικό γίγνεσθαι με τη δημοσίευσή της. Έτσι όσοι διαβάζουν το περιοδικό θα πληροφορούνται είτε ποιες οι νέες τάσεις της επιστήμης και πιθανά θα κατευθυνθούν προς τα εκεί είτε θα αντιληφθούν γιατί απορρίφθηκαν δικές τους εργασίες κ.α.π.

Έτσι ενισχύεται και το επιστημονικό προφίλ των περιοδικών και των συμμετεχόντων σε αυτά σε επιτελικές θέσεις και ως συγγραφείς αλλά και η διαδικασία καθίσταται διαφανής και δημοκρατική και δημόσια ελέγξιμη οπότε και θα προσελκύσει νέους συναδέλφους να ασχοληθούν επιστημονικά με το αντικείμενο των μαθηματικών, με τελικό στόχο την αποδοτικότερη προσφορά στους μαθητές και  την ενίσχυση του κύρους της ΕΜΕ.

Για να δρομολογηθεί μια τέτοιων απαιτήσεων διαδικασία δεν πρέπει μόνο να πλαισιωθούν τα περιοδικά από τους καλύτερους  αλλά και αποδεδειγμένα και τους θιασώτες της διαφάνειας, της δημοκρατικότητας και της μαζικότητας. Με δυο λόγια όσο πιο πολλοί εμπλέκονται τόσο πιο καλά αφενός γιατί δεν θα δίνουν από... χέρι την εντύπωση κλειστού κλαμπ συμφωνούντων μεταξύ τους και αφετέρου με την ανοιχτότητα σιγά σιγά θα προσελκύσουμε και τους καλύτερους οι οποίοι συνήθως δεν πάνε γυρεύοντας να εμπλακούν, πολύ δε περισσότερο στην ΕΜΕ που πρέπει να αναστρέψει και την προκατάληψη της, για μια 30ετία, καθεστωτικής αντίληψης.

Και τώρα, αν μέχρι εδώ είμαστε σύμφωνοι, προτείνω:

Μέχρι τη συνεδρίαση 12/5/2017, δηλαδή εντός των επόμενων 20 ημερών, να καλέσετε αμέσως τους υπεύθυνους των περιοδικών σε συνεργασία με τον υπεύθυνο συνδρομών και το λογιστή να σας ετοιμάσουν ονομαστικό κατάλογο των εμπλεκομένων στα περιοδικά (όσοι αναφέρονται στην ταυτότητα των έντυπων περιοδικών) για την ενημέρωση του ΔΣ.

Οι υπεύθυνοι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα πόσοι από αυτούς εμπλέκονται ουσιαστικά οπότε: Στον κατάλογο των εμπλεκομένων ανά περιοδικό

1. να σημειώσουν ποιες είναι οι αρμοδιότητες  καθενός με βάση το παραπάνω σχήμα (υπεύθυνος ύλης, Συντακτική Επιτροπή, Επιστημονική Επιτροπή -τομέων)

2. να επισημάνουν ποιοι είναι ταμειακά τακτοποιημένοι (με τη βοήθεια του υπεύθυνου συνδρομών και του λογιστή)

Επισημαίνω πως από μια δειγματοληπτική έρευνα στα περιοδικά «Ευκλείδης», με ελλειμματικά αναγκαστικά στοιχεία, το ποσοστό  όσων χρωστούν αλλά εμπλέκονται στα περιοδικά εκτιμώ πως ανέρχεται σχεδόν στο 50%.

Επιπλέον εκτιμώ πως για την ενίσχυση του κύρους της ΕΜΕ όσοι εμπλέκονται σε οποιαδήποτε θέση ευθύνης (σύμφωνα με το παραπάνω σχήμα -υπεύθυνος ύλης, Συντακτική Επιτροπή, Επιστημονική Επιτροπή (τομέων)), δηλαδή σε θέσεις με ορατότητα, οφείλεται να απαιτείται ως ΔΣ να είναι ταμειακά τακτοποιημένοι πριν οριστούν από το ΔΣ να προσφέρουν με αυτοπρόσωπη παρουσία εθελοντικά σε αυτή τη θέση. Επισημαίνω πως ΤΩΡΑ οι αναφορές στην ταυτότητα των περιοδικών δηλώνουν μια «βιοποικιλότητα» θεσιθηρική που δεν υποστηρίζεται από το καθιερωμένο οργανωτικό σχήμα  των επιστημονικών περιοδικών.

Είναι προφανές πως με βάση τα πραγματικά στοιχεία 1 και 2 στην επόμενη συνεδρίαση  (12/5/2017) αποφασίζεται να παραμείνουν για την ώρα (μέχρι και τη  συνεδρίαση του Ιούνη 2017 ή Ιούλη 2017 ή Σεπτέμβρη 2017) όσοι πληρούν συνδυαστικά τις προϋποθέσεις 1 και 2 με πρωτεύουσα τη νο. 2.

Στην περίπτωση που οφείλουν συνδρομές αλλά έχουν αρμοδιότητες να  ενημερωθούν ότι θα απαλλαχθούν των αρμοδιοτήτων τους. Αν δεν κατέχουν αρμοδιότητες ενώ είναι ταμειακά τακτοποιημένα μέλη να τους αποδοθούν αρμοδιότητες (τουλάχιστον Γραμματείας).

Για την αξιοπιστία της απόφασής σας επιβάλλεται να ανακοινωθεί (στην ιστοσελίδα της ΕΜΕ την επόμενη μέρα από τη συνεδρίαση της 12/5/2017) η επέκταση της θητείας για δίμηνο (Ιούλη 2017) ή τετράμηνο (Σεπτέμβρη 2017) όσων δημόσια ανακοινώσετε τα ονόματά τους  (ανά περιοδικό) υπό την προϋπόθεση να είναι ταμειακά τακτοποιημένα μέλη της ΕΜΕ και να κατέχουν αρμοδιότητες.

Μάλιστα για να συμβάλλει στη διαφάνεια η απόφασή σας και για να προσελκύσει το ενδιαφέρον νέων μελών (από τα περίπου 3.000 ταμειακά τακτοποιημένα μέλη) αλλά και παλαιών εμπλεκομένων στα περιοδικά χρήσιμο είναι να ανακοινώσετε πως ο κατάλογος ονομάτων είναι  ανοιχτός για συμπλήρωση και κυρίως ότι δέχεστε αιτήσεις για συμμετοχή (με βιογραφικά).

Επισημαίνω πως μέσα στις υποχρεώσεις της ΕΜΕ είναι να διαθέτει στους ενδιαφερόμενους ως οδηγό ένα minimum βιογραφικό προς συμπλήρωση  ώστε η σύνταξη του βιογραφικού να μην συνιστά ανασταλτικό παράγοντα εμπλοκής τους στις διαδικασίες έκδοσης των περιοδικών της ΕΜΕ.

Στη συνέχεια τα βιογραφικά θα εξεταστούν και θα γίνουν δεκτοί σε  ένα αρχικό (δοκιμαστικό) στάδιο συμμετοχής ώστε να επιλεγούν τελικά με βάση την αξία τους που θα αποδειχθεί στην πράξη.

Οπότε στους ήδη συμμετέχοντες στα περιοδικά μεταβιβάζεται η ευθύνη να θέσουν ως στόχο το να εμπλουτίσουν, μέσα από μια ανοιχτή, διαφανή, δημοκρατική  διαδικασία, τα βιογραφικά τους οι νέοι εμπλεκόμενοι με πραγματικά στοιχεία προς όφελος της επιστήμης των μαθηματικών, των μαθητών και των ιδίων τελικά του κύρους και της ΕΜΕ.

Αγγελική Χ. Χρονοπούλου

Μέλος της Ε.Μ.Ε. (19 Απριλίου 2017)

Αθήνα 6/9/2017

Αγγελική Χ. Χρονοπούλου