Πανεπιστήμια και Αυτοδιοίκηση: Υπάρχει «παράγκα» στις εκλογές μελών ΔΕΠ;

Το κείμενο* αναρτάται με την υπόμνηση πως το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ με βάση το άρθρο 16§5 του Συντάγματος είναι πλήρως κατοχυρωμένο[1]  όμως η αυτοδιοικητική πρακτική που αναδεικνύεται σε βάθος χρόνου, όσο και να μας πικραίνει το γεγονός, ουσιαστικά έχει καταλήξει (σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις) όχι μόνο να εκθέτει αλλά και μέχρι να δυναμιτίζει την αυτοδιοικητική λειτουργία των ΑΕΙ.

Η τακτική, λοιπόν, που ακολουθείται στην πράξη μετατρέπει την «παραβίαση της νομιμότητας» σε «νομιμότητα» μέσω της πλειοψηφίας. Έτσι ο ρόλος της πλειοψηφίας συνίσταται πλέον στο να ερμηνεύει το νόμο κατά πως εξυπηρετεί κάθε φορά με αποτέλεσμα να δρομολογείται μια παραδιαδικασία που ελάχιστη σχέση έχει με τη νομιμότητα και με την αυτοδιοικητική λειτουργία των ΑΕΙ. Και με την πλειοψηφία δεν έχει σχέση αλλά αυτό το αφήνουμε για την ώρα...

Το κείμενο (σε γενικές γραμμές) που ακολουθεί δημοσιεύεται στο επιστημονικό 
περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση», τεύχ. 169, σελ. 11-13, που  κυκλοφορεί 

Στο κείμενό μας με τίτλο «Πανελλαδικές εξετάσεις 2012: Η περίπτωση του λάθος θέματος στη Φυσική. Προχειρότητες -και όχι μόνο… Και το ζήτημα της αξιολόγησης μελών ΔΕΠ» (αναρτήθηκε στην alfavita.gr στις 30-5-12 με 8.212 αναγνώσεις μέχρι 17-6-12) αναφερθήκαμε στο λάθος θέμα στη Φυσική (στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2012) με την υπόμνηση πως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς...

Το Β΄ μέρος του αναφερόμαστε στην αξιοκρατική εκλογή μέλους ΔΕΠ και επισημαίναμε τα εξής:

«Το ζήτημα της νομιμότητας της διαδικασίας για την κρίση μέλους ΔΕΠ (εκλογή για εξέλιξη ή πλήρωση θέσης ΔΕΠ) είναι ένα ζήτημα που έχουμε επανειλημμένα θίξει στο περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση»[2] φέρνοντας στο φως στοιχεία που αποκαλύπτουν διοικητικές πρακτικές που εγκαθίστανται σε έδαφος οριακής νομιμότητας ή/και παρανομίας με στόχο την υπό «προστασία» εκλογή μέλους ΔΕΠ.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το κείμενό μας [το 2007]: «Η “ιστορική” διαδρομή μιας διοικητικής πρακτικής, μέσα από 3+1 νόμους (πεδίο εφαρμογής (μη) σύννομη εκλογή μέλους ΔΕΠ...)» (Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 150 (2007): 20-28).

Προηγήθηκε [το 2003] το κείμενό μας: «Oι κρίνοντες, οι κρινόμενοι ...και οι άλλοι (στη διαδικασία κρίσης μέλους ΔEΠ)» (Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 130: 18-20) και επανήλθαμε το 2004 με το κείμενό μας: «H κρίση μέλους ΔEΠ αφορά σε αξιολόγηση των συνυποψήφιων και όχι στην παραχάραξη της ταυτότητας περιοδικών...» (Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 135 (2004): 23-26).

Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε σε δυο... κλασικά πλέον κείμενα «καταγραφής» από τα μέσα που δημοσιεύθηκαν (στην εφημερίδα Κυρ. Αυγή 29-7-2007) α) ο δεκάλογος του πειθήνιου και αξιολογήσιμου πανεπιστημιακού http://glotta. ntua.gr/posdep/MME/Jul_2007/2007-07-29b_avgi.doc και (στην εφημερίδα Το Βήμα, 21-1-2007) β) Πώς να γίνετε πανεπιστημιακός http://www.tovima.gr/ opinions/article/?aid=178473

Ένα ανάλογο κείμενο χαρτογράφησης των μεθοδεύσεων με στόχο την υπό «προστασία» εκλογή μελών ΔΕΠ προηγήθηκε το 2005 («Πανεπιστημιακή omer­ta» που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα τα Νέα, 26-2-2005) και κάποια αποσπάσματά του αναδημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση», Τεύχ. 140 (Ιαν.-Μάρτ. 2005): 9-10»[3].

Με αυτή την ευκαιρία επισημαίνουμε το «Φάκελο: Για τα ΑΕΙ. “Νόμος πλαίσιο”- Αυτοδιοίκηση –Έρευνα» που δημοσιεύθηκε [2008] στο περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση» μνημονεύοντας το Σημείωμα της Σ.Ε.[4] και το κείμενο του Γιάννη Πανούση, C-Universities? (Corrupted Universities / Διεφθαρμένα Πανεπιστήμια)[5]. Όπου επισημαίνεται ότι «Η ακαδημαϊκή διαπλοκο-διαφθορά είναι φαινόμενο απότοκο της εμπορευματοποίησης της γνώσης και της ιδιωτικοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας αλλά έχει τόσο εξαπλωθεί μέσα στα ελληνικά ΑΕΙ ώστε η διάβρωση που προκαλεί στους θεσμούς και στις λειτουργίες και ο εκμαυλισμός που καλλιεργεί στους νεότερους υπερβαίνει το οικονομικό στοιχείο και καθίσταται μέρος μιας κουλτούρας. Η πρότασή μας είναι να οριστεί το 2010 ως έτος πανεπιστημιακής διαφάνειας για να μελετήσουμε σε βάθος (κι όχι επιλεκτικά ή εκδικητικά) αιτίες και λύσεις»[6].

Στη συνέχεια δημοσιεύθηκε το κείμενο του Γιώργου Σταμέλου, Διεφθαρμένα ή χαοτικά (ελληνικά) πανεπιστήμια; Η περίπτωση των Παιδαγωγικών Τμημάτων[7] που όπως σημειώνεται «Το κείμενο είναι μια αντίδραση στο ερώτημα αν τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι διεφθαρμένα ή όχι. Η εστίαση γίνεται στα Παιδαγωγικά Τμήματα (ΠΤ). Διαιρείται σε τρία επίπεδα: στο πρώτο, εξετάζονται τα ΠΤ κατά ένα συνολικό τρόπο. Στο δεύτερο, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών και ειδικότερα στον Τομέα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Τέλος, στο τρίτο επίπεδο, παρουσιάζεται η προσωπική εμπειρία του γράφοντος.

Καταληκτικά, τουλάχιστον για ό,τι αφορά τα ΠΤ, εκείνο που φαίνεται να αναδεικνύεται είναι η διαχρονικά ανεξέλεγκτη επιβολή κάποιων ατόμων πάνω σε έναν αδύναμο θεσμό, γεγονός που αφήνει περιθώρια για κάθε είδους συμπεριφορές και καταστάσεις, από τις καλύτερες ως τις χειρότερες»[8] [η έμφαση δόθηκε από μας].

Έτσι όπως επισημάναμε στο κείμενό μας[9] στη σημερινή συγκυρία το διακύβευμα για τη γενιά της ανατροπής είναι να σπάσει κάθε «φούσκα» που διαχρονικά πλέον έχει καθιερώσει πρακτικές που σήμερα είναι πια σαφές πως έστρωσαν το δρόμο στη νεοφιλελεύθερη επέλαση στα Πανεπιστήμια που στοχεύει στην αποσύνθεση του κοινωνικού και επιστημονικού ρόλου του Πανεπιστημίου...

 Ζήτημα προτεραιότητας, λοιπόν, για το επιστημονικό περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση», αυτή την στιγμή, είναι να θέσει το ερώτημα: Υπάρχει “παράγκα” στις εκλογές μελών ΔΕΠ; Και αν αρχικά η απάντηση είναι ναι για κάποιες περιπτώσεις, τότε με τη γνωστή επιμονή μας στην εμπεριστατωμένη και λεπτομερή πληροφόρηση θα μελετήσουμε το ζήτημα.

Τη στιγμή, λοιπόν, που η χώρα και οι πολίτες της δοκιμάζονται από τις αγορές και τους δανειστές.

Όταν η χώρα και οι πολίτες της διαπομπεύονται από τις αγορές και τους δανειστές.

Όταν οι πολίτες πεινούν και αυτοκτονούν γιατί τη χώρα λυμαίνονται οι αγορές και οι δανειστές...

Τότε δεν μας απομένουν και πολλά πράγματα να κάνουμε παρά μόνο να αποδείξουμε στην πράξη, όσο σκληρό και να είναι το τίμημα,

πως δεν θα σιωπήσουμε, ούτε θα υποταχθούμε αλλά θα αποδειχθεί πως είμαστε και η γενιά της ανατροπής!

Θα επανέλθουμε, λοιπόν, με κείμενά μας καταγράφοντας περιπτώσεις εκλογής μελών ΔΕΠ με στοιχεία “παράγκας” και στη συνέχεια αφού αναλύσουμε τα στοιχεία θα προτείνουμε εκτιμήσεις ώστε να θέσουμε κάτω από το φακό της διαφάνειας ένα τόσο καθοριστικό ζήτημα που δοκιμάζει τη νομιμότητα των λειτουργιών του ΑΕΙ και επηρεάζει αυτή καθαυτή την ύπαρξη του δημόσιου και δωρεάν Πανεπιστημίου. Το ερώτημα «σε ποιον ανήκουν τελικά τα Πανεπιστήμια» παραμένει διαχρονικά επίκαιρο... 

Αγγελική Χ. ΧΡOΝOΠOΥΛOΥ

* Το κείμενο που προηγήθηκε δημοσιεύεται (σε γενικές γραμμές) στο επιστημονικό περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση», τεύχ. 169, σελ. 11-13, που  κυκλοφορεί 

---

[1] Επισημαίνουμε ότι προβλέπεται πως τα ΑΕΙ είναι «ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα Ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς του (…)».

[2] Βλ. τον αναλυτικό κατάλογο (Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχ. 143 (Οκτ.-Δεκ. 2005): 61-63) δημοσιευμάτων του επιστημονικού περιοδικού Σύγχρονη Εκπαίδευση, στα τεύχ. 1 (1980) - τεύχ. 142 (2005) που αναφέρονται στα ΔΕΠ των ΑΕΙ και στην εκλογή μελών ΔΕΠ.

[3] Χρονοπούλου, Αγγελική Χ. (2012) Πανελλαδικές εξετάσεις 2012: Η περίπτωση του λάθος θέματος στη Φυσική. Προχειρότητες -και όχι μόνο... Και το ζήτημα της αξιολόγησης μελών ΔΕΠ» http://www.alfavita.gr/artro.php?id=65358 αναρτήθηκε 30-5-2012.

[4] Χρονοπούλου Αγγελική, Η περιπετειώδης εφαρμογή του νέου «νόμου πλαίσιου» για τα ΑΕΙ που, στην ουσία, ιδιωτικοποιεί τα δημόσια ΑΕΙ προς δόξα των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων. Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 153 (Απρ.-Ιούν. 2008): 11-15

[5] Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 153 (Απρ.-Ιούν. 2008): 17-38.

[6] Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχ. 153/08: 5, όπου δημοσιεύεται «Το... Δρομολόγιο του τριμήνου», που προλαμβάνει τις περιλήψεις των άρθρων.

[7] Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχ. 155 (Οκτ.-Δεκ. 2008): 51-73.

[8] Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχ. 155/08: 5, όπου δημοσιεύεται «Το... Δρομολόγιο του τριμήνου», που προλαμβάνει τις περιλήψεις των άρθρων.

[9] Χρονοπούλου, Αγγελική Χ. (2012) στο Β΄ μέρος ό.π. http://www.alfavita.gr/artro.php? id=653

---